Home >  Passages > Euripides Medea 214-409

First Episode: Medea enters and bewails the lot of women. Creon enters and banishes her, fearing that she will do something terrible. Medea pleads with him and he gives in. Medea plots her revenge.
ΜήδειαΚορίνθιαι γυναῖκες, ἐξῆλθον δόμων
μή μοί τι μέμψησθ’· οἶδα γὰρ πολλοὺς βροτῶν215
σεμνοὺς γεγῶτας, τοὺς μὲν ὀμμάτων ἄπο,
τοὺς δ’ ἐν θυραίοις· οἱ δ’ ἀφ’ ἡσύχου ποδὸς
δύσκλειαν ἐκτήσαντο καὶ ῥᾳθυμίαν.
δίκη γὰρ οὐκ ἔνεστ’ ἐν ὀφθαλμοῖς βροτῶν,
ὅστις πρὶν ἀνδρὸς σπλάγχνον ἐκμαθεῖν σαφῶς220
στυγεῖ δεδορκώς, οὐδὲν ἠδικημένος.
χρὴ δὲ ξένον μὲν κάρτα προσχωρεῖν πόλει·
οὐδ’ ἀστὸν ᾔνεσ’ ὅστις αὐθάδης γεγὼς
πικρὸς πολίταις ἐστὶν ἀμαθίας ὕπο.
ἐμοὶ δ’ ἄελπτον πρᾶγμα προσπεσὸν τόδε225
ψυχὴν διέφθαρκ’· οἴχομαι δὲ καὶ βίου
χάριν μεθεῖσα κατθανεῖν χρῄζω, φίλαι.
ἐν ᾧ γὰρ ἦν μοι πάντα, γιγνώσκω καλῶς,
κάκιστος ἀνδρῶν ἐκβέβηχ’ οὑμὸς πόσις.
πάντων δ’ ὅσ’ ἔστ’ ἔμψυχα καὶ γνώμην ἔχει230
γυναῖκές ἐσμεν ἀθλιώτατον φυτόν·
ἃς πρῶτα μὲν δεῖ χρημάτων ὑπερβολῇ
πόσιν πρίασθαι, δεσπότην τε σώματος
λαβεῖν· κακοῦ γὰρ τοῦτ’ ἔτ’ ἄλγιον κακόν.
κἀν τῷδ’ ἀγὼν μέγιστος, ἢ κακὸν λαβεῖν235
ἢ χρηστόν· οὐ γὰρ εὐκλεεῖς ἀπαλλαγαὶ
γυναιξὶν οὐδ’ οἷόν τ’ ἀνήνασθαι πόσιν.
ἐς καινὰ δ’ ἤθη καὶ νόμους ἀφιγμένην
δεῖ μάντιν εἶναι, μὴ μαθοῦσαν οἴκοθεν,
οἵῳ μάλιστα χρήσεται ξυνευνέτῃ.240
κἂν μὲν τάδ’ ἡμῖν ἐκπονουμέναισιν εὖ
πόσις ξυνοικῇ μὴ βίᾳ φέρων ζυγόν,
ζηλωτὸς αἰών· εἰ δὲ μή, θανεῖν χρεών.
ἀνὴρ δ’, ὅταν τοῖς ἔνδον ἄχθηται ξυνών,
ἔξω μολὼν ἔπαυσε καρδίαν ἄσης245
[ἢ πρὸς φίλον τιν’ ἢ πρὸς ἥλικα τραπείς]·
ἡμῖν δ’ ἀνάγκη πρὸς μίαν ψυχὴν βλέπειν.
λέγουσι δ’ ἡμᾶς ὡς ἀκίνδυνον βίον
ζῶμεν κατ’ οἴκους, οἱ δὲ μάρνανται δορί,
κακῶς φρονοῦντες· ὡς τρὶς ἂν παρ’ ἀσπίδα250
στῆναι θέλοιμ’ ἂν μᾶλλον ἢ τεκεῖν ἅπαξ.
ἀλλ’ οὐ γὰρ αὑτὸς πρὸς σὲ κἄμ’ ἥκει λόγος·
σοὶ μὲν πόλις θ’ ἥδ’ ἐστὶ καὶ πατρὸς δόμοι
βίου τ’ ὄνησις καὶ φίλων συνουσία,
ἐγὼ δ’ ἔρημος ἄπολις οὖσ’ ὑβρίζομαι255
πρὸς ἀνδρός, ἐκ γῆς βαρβάρου λελῃσμένη,
οὐ μητέρ’, οὐκ ἀδελφόν, οὐχὶ συγγενῆ
μεθορμίσασθαι τῆσδ’ ἔχουσα συμφορᾶς.
τοσοῦτον οὖν σου τυγχάνειν βουλήσομαι,
ἤν μοι πόρος τις μηχανή τ’ ἐξευρεθῇ260
πόσιν δίκην τῶνδ’ ἀντιτείσασθαι κακῶν
τὸν δόντα τ’ αὐτῷ θυγατέρ’ ἥ τ’ ἐγήματο,
σιγᾶν. γυνὴ γὰρ τἄλλα μὲν φόβου πλέα
κακή τ’ ἐς ἀλκὴν καὶ σίδηρον εἰσορᾶν·
ὅταν δ’ ἐς εὐνὴν ἠδικημένη κυρῇ,265
οὐκ ἔστιν ἄλλη φρὴν μιαιφονωτέρα.
Χορόςδράσω τάδ’· ἐνδίκως γὰρ ἐκτείσῃ πόσιν,
Μήδεια. πενθεῖν δ’ οὔ σε θαυμάζω τύχας.
ὁρῶ δὲ καὶ Κρέοντα, τῆσδ’ ἄνακτα γῆς,
στείχοντα, καινῶν ἄγγελον βουλευμάτων.270
Κρέωνσὲ τὴν σκυθρωπὸν καὶ πόσει θυμουμένην,
Μήδει’, ἀνεῖπον τῆσδε γῆς ἔξω περᾶν
φυγάδα, λαβοῦσαν δισσὰ σὺν σαυτῇ τέκνα,
καὶ μή τι μέλλειν· ὡς ἐγὼ βραβεὺς λόγου
τοῦδ’ εἰμί, κοὐκ ἄπειμι πρὸς δόμους πάλιν275
πρὶν ἄν σε γαίας τερμόνων ἔξω βάλω.
Μήδειααἰαῖ· πανώλης ἡ τάλαιν’ ἀπόλλυμαι·
ἐχθροὶ γὰρ ἐξιᾶσι πάντα δὴ κάλων,
κοὐκ ἔστιν ἄτης εὐπρόσοιστος ἔκβασις.
ἐρήσομαι δὲ καὶ κακῶς πάσχουσ’ ὅμως·280
τίνος μ’ ἕκατι γῆς ἀποστέλλεις, Κρέον;
Κρέωνδέδοικά σ’ (οὐδὲν δεῖ παραμπίσχειν λόγους)
μή μοί τι δράσῃς παῖδ’ ἀνήκεστον κακόν.
συμβάλλεται δὲ πολλὰ τοῦδε δείγματα·
σοφὴ πέφυκας καὶ κακῶν πολλῶν ἴδρις,285
λυπῇ δὲ λέκτρων ἀνδρὸς ἐστερημένη.
κλύω δ’ ἀπειλεῖν σ’, ὡς ἀπαγγέλλουσί μοι,
τὸν δόντα καὶ γήμαντα καὶ γαμουμένην
δράσειν τι. ταῦτ’ οὖν πρὶν παθεῖν φυλάξομαι.
κρεῖσσον δέ μοι νῦν πρός σ’ ἀπεχθέσθαι, γύναι,290
ἢ μαλθακισθένθ’ ὕστερον μεταστένειν.
Μήδειαφεῦ φεῦ.
οὐ νῦν με πρῶτον ἀλλὰ πολλάκις, Κρέον,
ἔβλαψε δόξα μεγάλα τ’ εἴργασται κακά.
χρὴ δ’ οὔποθ’ ὅστις ἀρτίφρων πέφυκ’ ἀνὴρ
παῖδας περισσῶς ἐκδιδάσκεσθαι σοφούς·295
χωρὶς γὰρ ἄλλης ἧς ἔχουσιν ἀργίας
φθόνον πρὸς ἀστῶν ἀλφάνουσι δυσμενῆ.
σκαιοῖσι μὲν γὰρ καινὰ προσφέρων σοφὰ
δόξεις ἀχρεῖος κοὐ σοφὸς πεφυκέναι·
τῶν δ’ αὖ δοκούντων εἰδέναι τι ποικίλον300
κρείσσων νομισθεὶς ἐν πόλει λυπρὸς φανῇ.
ἐγὼ δὲ καὐτὴ τῆσδε κοινωνῶ τύχης·
σοφὴ γὰρ οὖσα, τοῖς μέν εἰμ’ ἐπίφθονος,
τοῖς δ’ ἡσυχαία, τοῖς δὲ θατέρου τρόπου,
τοῖς δ’ αὖ προσάντης· εἰμὶ δ’ οὐκ ἄγαν σοφή,305
σὺ δ’ αὖ φοβῇ με· μὴ τί πλημμελὲς πάθῃς;
οὐχ ὧδ’ ἔχει μοι, μὴ τρέσῃς ἡμᾶς, Κρέον,
ὥστ’ ἐς τυράννους ἄνδρας ἐξαμαρτάνειν.
σὺ γὰρ τί μ’ ἠδίκηκας; ἐξέδου κόρην
ὅτῳ σε θυμὸς ἦγεν. ἀλλ’ ἐμὸν πόσιν310
μισῶ· σὺ δ’, οἶμαι, σωφρονῶν ἔδρας τάδε.
καὶ νῦν τὸ μὲν σὸν οὐ φθονῶ καλῶς ἔχειν·
νυμφεύετ’, εὖ πράσσοιτε· τήνδε δὲ χθόνα
ἐᾶτέ μ’ οἰκεῖν. καὶ γὰρ ἠδικημένοι
σιγησόμεσθα, κρεισσόνων νικώμενοι.315
Κρέωνλέγεις ἀκοῦσαι μαλθάκ’, ἀλλ’ ἔσω φρενῶν
ὀρρωδία μοι μή τι βουλεύσῃς κακόν,
τοσῷδε δ’ ἧσσον ἢ πάρος πέποιθά σοι·
γυνὴ γὰρ ὀξύθυμος, ὡς δ’ αὔτως ἀνήρ,
ῥᾴων φυλάσσειν ἢ σιωπηλὸς σοφή.320
ἀλλ’ ἔξιθ’ ὡς τάχιστα, μὴ λόγους λέγε·
ὡς ταῦτ’ ἄραρε, κοὐκ ἔχεις τέχνην ὅπως
μενεῖς παρ’ ἡμῖν οὖσα δυσμενὴς ἐμοί.
Μήδειαμή, πρός σε γονάτων τῆς τε νεογάμου κόρης.
Κρέωνλόγους ἀναλοῖς· οὐ γὰρ ἂν πείσαις ποτέ.325
Μήδειαἀλλ’ ἐξελᾷς με κοὐδὲν αἰδέσῃ λιτάς;
Κρέωνφιλῶ γὰρ οὐ σὲ μᾶλλον ἢ δόμους ἐμούς.
Μήδειαὦ πατρίς, ὥς σου κάρτα νῦν μνείαν ἔχω.
Κρέωνπλὴν γὰρ τέκνων ἔμοιγε φίλτατον πολύ.
Μήδειαφεῦ φεῦ, βροτοῖς ἔρωτες ὡς κακὸν μέγα.330
Κρέωνὅπως ἄν, οἶμαι, καὶ παραστῶσιν τύχαι.
ΜήδειαΖεῦ, μὴ λάθοι σε τῶνδ’ ὃς αἴτιος κακῶν.
Κρέωνἕρπ’, ὦ ματαία, καί μ’ ἀπάλλαξον πόνων.
Μήδειαπονοῦμεν ἡμεῖς κοὐ πόνων κεχρήμεθα.
Κρέωντάχ’ ἐξ ὀπαδῶν χειρὸς ὠσθήσῃ βίᾳ.335
Μήδειαμὴ δῆτα τοῦτό γ’, ἀλλά σ’ ἄντομαι, Κρέον.
Κρέωνὄχλον παρέξεις, ὡς ἔοικας, ὦ γύναι.
Μήδειαφευξούμεθ’· οὐ τοῦθ’ ἱκέτευσα σοῦ τυχεῖν.
Κρέωντί δαὶ βιάζῃ κοὐκ ἀπαλλάσσῃ χερός;
Μήδειαμίαν με μεῖναι τήνδ’ ἔασον ἡμέραν340
καὶ ξυμπερᾶναι φροντίδ’ ᾗ φευξούμεθα,
παισίν τ’ ἀφορμὴν τοῖς ἐμοῖς, ἐπεὶ πατὴρ
οὐδὲν προτιμᾷ, μηχανήσασθαί τινα.
οἴκτιρε δ’ αὐτούς· καὶ σύ τοι παίδων πατὴρ
πέφυκας· εἰκὸς δέ σφιν εὔνοιάν σ’ ἔχειν.345
τοὐμοῦ γὰρ οὔ μοι φροντίς, εἰ φευξούμεθα,
κείνους δὲ κλαίω συμφορᾷ κεχρημένους.
Κρέωνἥκιστα τοὐμὸν λῆμ’ ἔφυ τυραννικόν,
αἰδούμενος δὲ πολλὰ δὴ διέφθορα·
καὶ νῦν ὁρῶ μὲν ἐξαμαρτάνων, γύναι,350
ὅμως δὲ τεύξῃ τοῦδε. προυννέπω δέ σοι,
εἴ σ’ ἡ ’πιοῦσα λαμπὰς ὄψεται θεοῦ
καὶ παῖδας ἐντὸς τῆσδε τερμόνων χθονός,
θανῇ· λέλεκται μῦθος ἀψευδὴς ὅδε.
νῦν δ’, εἰ μένειν δεῖ, μίμν’ ἐφ’ ἡμέραν μίαν·355
οὐ γάρ τι δράσεις δεινὸν ὧν φόβος μ’ ἔχει.
Χορόςφεῦ φεῦ, μελέα τῶν σῶν ἀχέων.358
δύστηνε γύναι,357
ποῖ ποτε τρέψῃ; τίνα προξενίαν
ἢ δόμον ἢ χθόνα σωτῆρα κακῶν360
ἐξευρήσεις; ὡς εἰς ἄπορόν σε κλύδωνα θεός,
Μήδεια, κακῶν ἐπόρευσεν.
Μήδειακακῶς πέπρακται πανταχῇ· τίς ἀντερεῖ;
ἀλλ’ οὔτι ταύτῃ ταῦτα, μὴ δοκεῖτέ πω,365
ἔτ’ εἴσ’ ἀγῶνες τοῖς νεωστὶ νυμφίοις
καὶ τοῖσι κηδεύσασιν οὐ σμικροὶ πόνοι.
δοκεῖς γὰρ ἄν με τόνδε θωπεῦσαί ποτε
εἰ μή τι κερδαίνουσαν ἢ τεχνωμένην;
οὐδ’ ἂν προσεῖπον οὐδ’ ἂν ἡψάμην χεροῖν.370
ὁ δ’ ἐς τοσοῦτον μωρίας ἀφίκετο,
ὥστ’, ἐξὸν αὐτῷ τἄμ’ ἑλεῖν βουλεύματα
γῆς ἐκβαλόντι, τήνδ’ ἐφῆκεν ἡμέραν
μεῖναί μ’, ἐν ᾗ τρεῖς τῶν ἐμῶν ἐχθρῶν νεκροὺς
θήσω, πατέρα τε καὶ κόρην πόσιν τ’ ἐμόν.375
πολλὰς δ’ ἔχουσα θανασίμους αὐτοῖς ὁδούς,
οὐκ οἶδ’ ὁποίᾳ πρῶτον ἐγχειρῶ, φίλαι·
πότερον ὑφάψω δῶμα νυμφικὸν πυρί,
ἢ θηκτὸν ὤσω φάσγανον δι’ ἥπατος,
σιγῇ δόμους ἐσβᾶσ’, ἵν’ ἔστρωται λέχος;380
ἀλλ’ ἕν τί μοι πρόσαντες· εἰ ληφθήσομαι
δόμους ὑπερβαίνουσα καὶ τεχνωμένη,
θανοῦσα θήσω τοῖς ἐμοῖς ἐχθροῖς γέλων.
κράτιστα τὴν εὐθεῖαν, ᾗ πεφύκαμεν
σοφοὶ μάλιστα, φαρμάκοις αὐτοὺς ἑλεῖν.385
εἶἑν·
καὶ δὴ τεθνᾶσι· τίς με δέξεται πόλις;
τίς γῆν ἄσυλον καὶ δόμους ἐχεγγύους
ξένος παρασχὼν ῥύσεται τοὐμὸν δέμας;
οὐκ ἔστι. μείνασ’ οὖν ἔτι σμικρὸν χρόνον,
ἢν μέν τις ἡμῖν πύργος ἀσφαλὴς φανῇ,390
δόλῳ μέτειμι τόνδε καὶ σιγῇ φόνον·
ἢν δ’ ἐξελαύνῃ ξυμφορά μ’ ἀμήχανος,
αὐτὴ ξίφος λαβοῦσα, κεἰ μέλλω θανεῖν,
κτενῶ σφε, τόλμης δ’ εἶμι πρὸς τὸ καρτερόν.
οὐ γὰρ μὰ τὴν δέσποιναν ἣν ἐγὼ σέβω395
μάλιστα πάντων καὶ ξυνεργὸν εἱλόμην,
Ἑκάτην, μυχοῖς ναίουσαν ἑστίας ἐμῆς,
χαίρων τις αὐτῶν τοὐμὸν ἀλγυνεῖ κέαρ.
πικροὺς δ’ ἐγώ σφιν καὶ λυγροὺς θήσω γάμους,
πικρὸν δὲ κῆδος καὶ φυγὰς ἐμὰς χθονός.400
ἀλλ’ εἶα φείδου μηδὲν ὧν ἐπίστασαι,
Μήδεια, βουλεύουσα καὶ τεχνωμένη·
ἕρπ’ ἐς τὸ δεινόν· νῦν ἀγὼν εὐψυχίας.
ὁρᾷς ἃ πάσχεις; οὐ γέλωτα δεῖ σ’ ὀφλεῖν
τοῖς Σισυφείοις τοῖσδ’ Ἰάσονος γάμοις,405
γεγῶσαν ἐσθλοῦ πατρὸς Ἡλίου τ’ ἄπο.
ἐπίστασαι δέ· πρὸς δὲ καὶ πεφύκαμεν
γυναῖκες, ἐς μὲν ἔσθλ’ ἀμηχανώταται,
κακῶν δὲ πάντων τέκτονες σοφώταται.

Download a pdf of this passage


Constructions illustrated in this passage: